Mudurnu’da
yaşayan İsmail Atlı, bir zamanlar 50’ye yakın iş yeri bulunan Demirciler
Çarşısı’nın son demircisi olarak hem zamana hem de teknolojiye direniyor.
Son
yıllarda üretmeye başladığı “fındıkkabuğu sobası” ile mesleğini
yeniden sevmeye başlayan Atlı, bu sobaları Edirne’den Kars’a kadar birçok ile
göndererek alın terinin karşılığını almaya devam ediyor
Atlı,
“Demirciler Çarşısı’nda önceleri 50’ye yakın esnaf körüklerle balta,
kazma, demirden tekerlek, nal ve mıh yapardı. Yapılan çalışmalarla çarşı çekiç
sesleriyle inlerdi ama şimdi sadece ben kaldım”
Bolu’nun Mudurnu ilçesinde, bir zamanlar 50’ye yakın iş yeri
bulunan Demirciler Çarşısı’nın son demircisi olarak hem zamana hem de
teknolojiye direnen İsmail Atlı, “fındık kabuğu sobası” ile mesleğine
yeniden sarıldı.
Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan ve kurulduğu günden bu
yana birçok kültüre ev sahipliği yapan Mudurnu’daki bir zamanlar 50’ye yakın
demirci esnafının bulunduğu Demirciler Çarşısı’nda artık çekiç ve örs sesi
azaldı.
İlçede demircilik mesleğinin son temsilcisi olan 53
yaşındaki İsmail Atlı, mesleğinin zamana yenilmemesi ve unutulmaması adına her
gün sabahın ilk ışıklarıyla dükkanını açarak evine ekmek götürebilmek için
çekiç sallıyor.
Bir zamanlar, ateş ve demiri buluşturarak günler hatta
haftalar harcayarak yaptığı birbirinden değerli ve güzel ürünleri,
fabrikasyonla daha ucuza temin edilebilmesi nedeniyle yapmayı bırakan Atlı,
daha çok satılacağını düşündüğü malzemeler üretmeye başladı.
Son yıllarda ürettiği “fındık kabuğu sobası” ile
mesleğini yeniden sevmeye başlayan Atlı, bu sobaları Edirne’den Kars’a kadar
birçok ile göndererek alın terinin karşılığını almaya devam ediyor.
yaptığı açıklamada, demircilik mesleğine daha 8 yaşındayken
dedesi Kasım Atlı’nın yanında çırak olarak başladığını anlatan İsmail Atlı, bir
zamanlar dedesi, sonra da babasının işlettiği demirci dükkanının artık
kendisinin ekmek kapısı olduğunu söyledi.
Atlı, Mudurnu’nun tarihi bir yer olduğunu, kültürü ve el
sanatları ile ön plana çıktığını belirterek, “Demircilik mesleğinin
yapıldığı Demirciler Çarşısı’nda önceleri 50’ye yakın esnaf körüklerle balta,
kazma, demirden tekerlek, nal ve mıh yapardı. Yapılan çalışmalarla çarşı çekiç
sesleriyle inlerdi ama şimdi sadece ben kaldım.” dedi.
Eskiden, usta, çırak ve kalfa ilişkileriyle Ahilik
geleneğince yetişen çırakların kalfa olmak için ustasından destur aldığını
anlatan Atlı, şöyle devam etti:
“Şimdi ne usta ne de çırak var. Kimse çalışmıyor. İşçi
bulamıyorum. Ben son demirci ustası olarak bu duruma üzülüyorum. Şimdi çarşımızda
tuhafiyeci, kuaför, çorbacı, veteriner ve hediyelik eşya satıcıları var.
Sanatkar yok. Çırak bulmak zor.”
“OKULLARDA
MESLEK EĞİTİMİ VERİLSİN”
Atlı, kendisinin de birkaç yıl sonra ilçedeki son demirci
ustası olarak işi bırakacağını belirterek, okullarda meslek eğitimine yer
verilmesi, ahşap doğrama, marangozluk, elektronik, demirci, kaynakçı ve tamirci
gibi mesleklerin okullarda öğretilmesi gerektiğini dile getirdi.
Çıraklığında ustasının kendisine haftalık para verdiğini
anlatan Atlı, “Çok çalışırsam şerbetlik alırdım. Usta çırak ilişkileri
saygıya dayanıyordu. Şimdi ne saygı kaldı ne de sevgi.” dedi.
Mesleğinin son yıllarında yapmaya başladığı “fındık
kabuğu sobası” ile kömür sobalarına alternatif bir ürün ortaya çıkardığını
aktaran Atlı, “Artık, daha hızlı bir şekilde yanan, taşınması ve kurulması
kolay olan fındık kabuğu sobası üretmeye başladım. Kendi iş yerimde günde 5
fındık sobası yapıyorum. Bunları yurt içinde Edirne’den Kars’a kadar
gönderiyorum. Ürettiğim sobalardan ebatlarına göre 450 ile 600 liradan arası
kazanç sağlıyorum.” ifadelerini kullandı.
Atlı, eskiden kürek, balta, bahçe ekipmanları yaptığını,
şimdi ise sadece fındık sobası imal ettiğini dile getirdi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan sanatkar olduğuna dair belge
verildiğini belirten Atlı, “Sobaların markası, imalatı tescili ISO belgeli
her şey bana aittir. Türkiye’nin her bölgesine göndermekteyim. Evler,
kahvehaneler, tamirhaneler, seralar her yerde kullanılmakta. Herkes, dumansız,
tasarruflu ve ucuz yakıtla ısınıyor.” diye konuştu.
Mudurnu’da oturan emekli İlyas Özcan ise “Zamanında ben
de çıraklık yaptım. O zamanlar bu çarşıda çekiç sesleri dinmezdi. Çarşıda
çorbacı, tuhafiyeci gibi dükkanlar çoğaldı. Mesleğe rağbet yok. Bıçakçılar,
öküz araba tekerleği yapanlar, nal, mıh, iğne fabrikaları vardı. Hiçbir şey
kalmadı.” ifadelerini kullandı.
