İçerdiği protein, amino asit, mineral, karoten miktarı ve
besin değeri açısından son derece zengin bir ürün olan ve ekmeklik buğdaya göre
daha fazla çinko, demir, bakır, selenyum ve protein içeren Bolu yöresine özgü
iza buğdayının çiftçilere tanıtılması için tarla günleri düzenlenecek.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim
Üyesi Prof. Dr. Nusret Zencirci ve ekibinin yürüttüğü bilimsel çalışmalar
sonucu, kuraklık ve soğuğa karşı dayanıklılığı yüksek bir ürün olduğu ortaya
çıkan iza buğdayının ekimi için pilot bölgeler belirlendi.
Bolu Belediyesi’nin, kent merkezi ve Seben ilçesinde 200
dönümlük arazide ekim yaptığı yerlerden, tarla başına 180 ila 210 kilogram
buğday ve 1’e 7 oranında verim alınması beklenen buğday, nadas sonrası 250
kilograma çıkması ön görülen verim sonuçlarına göre, ekim bölgesi ve
alanlarının genişletilmesi hedefleniyor.
Perakende satış fiyatı ekmeklik buğdaydan fazla olan
buğdayın 2016’da 8 ila 9 lira arasında olan kilogramının, bu yıl 13 ila 15
liradan satılacak olması dolayısıyla çiftçilerin rağbet göstermesi bekleniyor.
“Hedefimiz, iza
buğdayını Bolu’dan tüm dünyaya ulaştırmak”
Bolu Belediye Başkanı Alaaddin Yılmaz, yaptığı açıklamada,
iza buğdayının Anadolu’nun hayat mucizesi ve bugünlerin popüler yiyeceği
kinoaya sağlıklı bir alternatif oluğunu söyledi.
Yılmaz, iza buğdayını daha çok çiftçiye ulaştırmak için
belediye olarak seferberlik ilan ettiklerini belirterek, “Saflığı korunan
iza buğdayı, kentin katma değeri yüksek tarım ürünleri arasında yerini alacak.
Modern buğdayın atası olarak bilinen iza buğdayının Bolu’nun yeni ekonomik
değeri olmasını hedefliyoruz. Kaliteli tohum elde edilmesi için ıslah
programları, çeşit ıslahı ve bilimsel çalışmalarımız devam ediyor.” dedi.
Ekim yapılan yerleri izleyerek, çiftçilerin üretime olan
ilgisini arttıracak çalışmalara hız verdiklerini aktaran Yılmaz,
“Hedefimiz, ekim alanlarımızı genişletmek ve iza ile üretilecek ekmek,
buğday, makarna, boza ve erişte gibi ürünleri Bolu’dan tüm dünyaya
ulaştırmak.” diye konuştu.
Yılmaz, iza buğdayına coğrafi işaret alınması için 14 Şubat
2018’de Abant İzzet Baysal Üniversitesi ile protokol imzaladıklarını
hatırlatarak, sürecin tamamlanmasıyla iza buğdayının Bolu-Seben’e özgü coğrafi
işaretli bir ürün olacağını bildirdi.
“İza buğdayını ticarileştirerek korumayı ve sürdürmeyi
amaçlıyoruz.” diyen Yılmaz, “Ülkemizde iza üretiminin kaliteli
biçimde yürütülmesi konusunda öncü olacağız. Etkin bir programla çiftçilerimize
yeterli miktarda kaliteli tohum sağlayacağız. Belediye-üniversite-yerel
işletmeler işbirliğiyle Bolu’da iza ürünlerinin üretimi, satışı, pazarlaması ve
tanıtımı alanlarında hızla ilerleyeceğiz. Süreç sonunda Türk ve dünya
mutfağına, besin ve katma değeri yüksek bir ürün hediye edeceğiz.”
ifadesini kullandı.
Buğdayın ilk kültüre alınan kavuzlu türü iza buğdayının
geçmişinin, 10 bin ila 13 bin yıl öncesine dayandığını kaydeden Yılmaz,
konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Modern buğdayların geliştirilmesiyle uzak, dağlık ve
verimsiz bölgelere çekilen iza, son yıllarda yapılan araştırmalarda
faydalarının keşfedilmesiyle, adeta yeniden doğdu. İza, içerdiği protein, amino
asit, mineral, karoten miktarı ve besin değeri açısından son derece zengin bir
ürün. Ekmeklik buğday ile karşılaştırıldığında daha fazla çinko, demir, bakır
ve selenyum içeren iza, yüzde 16 ile 28 oranında protein miktarına sahip.
Glisemik indeksi ve amilaz miktarı son derece düşük olan izadaki lütein,
antioksidanın yaşlanmayla ortaya çıkan sarı nokta göz rahatsızlığından mide,
göğüs ve akciğer kanserlerine, şekerden obeziteye, sindirim problemlerinden
kolesterole kadar pek çok sağlık problemine karşı koruyucu rol oynuyor.”
14 Şubat 2018’de, Bolu Belediyesi ile Abant İzzet Baysal
Üniversitesi (AİBÜ) arasında, geçmişi 10 bin yıl öncesine dayanan ve Seben
ilçesinde yetiştirilen ıza buğdayının coğrafi işaretinin alınması için protokol
imzalanmıştı.
