CHP Bolu İl başkanlığında
bir araya gelen Cumhuriyet Halk Partisi Kadın Kolları Başkanı Zuhal Işın Toker
ve kadın kolları üyeleri 1934 yılında
Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındığında kadın temsilinin ülkede daha
yüksek olduğunu savundular.
“KADININ KURTULUŞ DEVRİMİ GERÇEKLEŞTİ”
Kadın Kolları üyeleri
adına açıklamayı yapan Cumhuriyet Halk Partisi Kadın Kolları Başkanı Zuhal Işın
Toker; 5 Aralık 1934 tarihinde kadına seçme ve seçilme hakkının verilmesinin
ardından 1935 yılında kadın milletvekilinin meclisteki oranının 4,6 olduğunu
hatırlatarak; “Ülkemizin kurucusu ve kurtarıcısı Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün
önderliğinde, 23 Nisan 1920’de TBMM açıldı. O dönemde parlamentoda sadece erkek
milletvekilleri vardı. Oysa Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı için verilen
milli mücadelede kadınlar ve erkekler yan yana, omuz omuzaydı. Takvimler 5
Aralık 1934’ü gösterdiğinde ise biz kadınlar Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne
seçme ve seçilme hakkını kazandık. Dönemin Başbakanı İsmet İnönü’nün
ifadesiyle; ‘kadının kurtuluş devrimi’ gerçekleşti. Bugün, bu kurtuluş
devriminin 89. yıl dönümü. Kutlu olsun! Birçok gelişmiş ülkeden önce eşit
yurttaşlığı elde etmenin haklı gururunu yaşayan kadınlar, 1935’te gerçekleşen
seçimlerde aday oldu ve oy kullandı. Akın akın sandıklara koştu. Büyükşehirlerde
kadın ve erkeklerin oy kullanma oranı birbirine çok yakındı. 17 kadın
milletvekili Meclis’e girdi. Bir yıl sonraki ara seçimde kadın milletvekili
sayısı 18’e çıktı. O dönem, Meclis’teki kadın milletvekili oranımız yüzde 4,6
oldu ve parlamentoda kadın temsilinde dünyada ikinci sıraya yerleştik” şeklinde
konuştu.
“KADINLAR HALA SİYASETTE EŞİTSİZLİKLE
KARŞI KARŞIYA”
1935 yılında parlamentoda
kadın temsilinde Türkiye’nin dünyada ikinci ülke olmasına rağmen günümüzde son
sıralarda yer aldığını dile getiren Toker; “Bu gurur tablosunun üzerinden 89
yıl geçmesine rağmen, kadınlar hala siyasette birçok eşitsizlikle karşı
karşıya. Parlamentolar Arası Birlik’in 2023 verilerine göre dünyada
parlamentoda kadın temsilinde 186 ülke arasında en alt sıralara geriledik.
Pakistan, Suudi Arabistan ve Somali eşit temsilde bizim önümüzdeler. Ekonomik
Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (OECD) Haziran 2023 raporuna göre; Türkiye’de
kadınların siyasete katılımı OECD ortalamasının da gerisinde kaldı. Raporda,
Finlandiya’da kabinede kadın temsil oranı yüzde 64.3 iken Türkiye’de bu oran
yüzde 5.9 ‘dur. Yine aynı rapora göre, Bakanlar Kurulu’nda kadın temsili
konusunda 42 ülke arasında 38. sırada yer alıyoruz. Parlamentoda kadın
temsilinde Güney Kore’den sonra, Bakanlar Kurulu’nda ise Çek Cumhuriyeti’nden
sonra geliyoruz. Kadın kimliğinin, ulusal meclislerde ve yerel yönetimlerde
temsili için kritik eşik yüzde 33’dür. Yüzde 33’ün altındaki bir oran,
kadınların temsil edilmediği anlamına gelmektedir” ifadelerine yer verdi.
“TÜRK TOPLUMU KADININ SİYASETTE DAHA FAZLA TEMSİL
EDİLMESİNİ İSTİYOR”
Kadının siyasetteki
yerinin ve sayısının her geçen yıl düştüğüne dikkat çeken CHP Kadın kolları
Başkanı Toker; 1934 yılından bu yana 24 Genel Seçim gerçekleşti. Toplam 11
bin 985 milletvekili Meclis’te görev yaptı. Bu vekillerin sadece 717’si
kadın. 2023 genel seçimlerinde Hüda-Par ve Yeniden Refah Partisi’nin
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girmesiyle, Cumhuriyet tarihinin en cinsiyetçi
parlamentosu oluştu. 600 milletvekilinin sadece 119’u yani yüzde 19.83’ü kadın.
27. Dönem parlamentosunda yüzde 17.1 olan bu oran, 28. Dönemde sadece yüzde 2,
73 artabildi. Yine kritik eşik olan yüzde 33’ü bile yakalayamadık. Oysa 2022’de
yapılan bir araştırmaya göre, Türk toplumu kadının siyasette daha fazla temsil
edilmesini istiyor. Verilere göre, kadınların yüzde 71’i, erkeklerin yüzde 54’ü
kadın siyasetçi sayısı artınca, Türkiye’nin gelişeceğini, daha iyi bir toplum
haline geleceğini düşünüyor. Önümüzde yerel seçimler var.
Ülkemizde 1930-2019 yılları arasında yapılan 19 yerel seçimde, toplamda
sadece 156 kadın belediye başkanı seçildi. Erkeklerde ise bu sayı 32 bin.
31 Mart yerel seçimlerine göre 1389 belediye başkanının sadece 22’si, yani
yüzde 2’si kadın. 2019 sonuçlarına göre, Türkiye’deki 50.217 muhtardan sadece
1.119’u; yani yüzde 2’si kadın. Kadın belediye meclis üyesi oranı en fazla
yüzde 11, kadın il genel meclis üyesi oranı ise en fazla yüzde 3 olabildi” dedi.
“ANA HEDEFİMİZ TAM EŞİTLİKTİR”
Zuhal Işın Toker, Cumhuriyet
Halk Partisi olarak ana hedefin tam eşitlik hakkını savunmak olduğunu
belirterek; “Kadınların seçme ve seçilme hakkını kazanması eşitlik
mücadelesinin önemli parçasıdır. Cumhuriyet Halk Partisi olarak ana hedefimiz
tam eşitliktir. Bu konuda dev bir adım atmış ve kadınların siyasette eşit
temsilini sağlayabilmek amacıyla Siyasi Partiler Yasası’nda değişiklik öngören
teklifimizi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunmuştuk. Listelerin bir kadın bir
erkek şeklinde “fermuar yöntemi” ile yapılmasını şart koşmuştuk.
Teklifimiz, AKP ve MHP oyları ile reddedilmişti. Bu konudaki kararlılığımız
devam ediyor.” açıklamasında bulundu.
“SEÇİMLERDE, KADIN TEMSİLİNİ EN AZ İKİYE KATLAMAYA
KARARLIYIZ”
Önümüzdeki seçimlerde
kadın temsil oranını ikiye katlamak adına karalılıklarından bahseden Toker; “Şu
anda Partimizin üst yönetimini oluşturan Gölge Kabine’nin yarısı kadın, yarısı
erkeklerden oluşuyor. Cumhuriyet Halk Partisi Kadın Kolları olarak, son üç
yılda partimize yaklaşık 165 bin yeni kadın üye kazandırdık. Yüzde 30’un
altında olan kadın üye oranımızı yüzde 37’ye çıkardık. Kadınların siyasette
daha aktif olması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Önümüzdeki seçimlerde
kadın temsilini en az ikiye katlamaya kararlıyız. Belediye meclisi
üyeliklerinde fermuar sistemi uygulanmasını çok önemsiyoruz. Tüm CHP’li
belediyelerde eşitlik birimi kurulmasını ve yerel yönetim kadrolarında yüzde 50
cinsiyet kotası uygulanmasını hedefliyoruz.” şeklinde konuştu.
“LAİK, DEMOKRATİK VE ÖZGÜR YARINLARIN BİZ KADINLARIN
ELLERİNDE YÜKSELECEĞİNE İNANIYORUZ”
Cumhuriyet Halk Partisi Kadın Kolları Başkanı Zuhal
Işın Toker, CHP tarafından hayata geçirilen YAŞAMHAK projesi ile Kadına Şiddete
karşı mücadele verdiklerine de işaret ederek; Bugünü bizler için özel kılan bir
başka konu ise; YAŞAMHAK projemizin 3. yıl dönümü olmasıdır. İstanbul
Sözleşmesi’nin bir maddesini hayata geçirdiğimiz projemizle, kadına yönelik
şiddetle etkin şekilde mücadele ediyoruz. 444 82 85 numaralı alo şiddet
hattımız üzerinden, şiddet mağduru kadın ve çocuklara 7/24 ücretsiz hukuki ve
psikolojik destek hizmeti sunuyoruz. Projemiz kapsamında bugüne kadar on
binlerce kadının hayatına birebir dokunduk, dokunmaya da devam ediyoruz.
Ekonomik şiddetten psikolojik şiddete, dijital şiddetten fiziksel şiddete
kadar, bütün mağdur kadınları karakollarda, mahkemelerde, hastanelerde,
savcılıklarda yalnız bırakmıyoruz. Sivil Toplum Kuruluşları, Barolar ve Meslek
Odaları ile imzaladığımız protokoller sayesinde, kadınlara ve çocuklara destek
oluyoruz. Acil durumlarda kadınlar, bize mobil uygulamamız üzerinden kolayca erişebiliyor.
Biz kadınlar için eşitlik mücadelesi, bir hak mücadelesidir. Eşit bir dünya
kurmaya kararlıyız. Laik, demokratik ve özgür yarınlar biz kadınların ellerinde
yükselecek.” İfadelerine yer verdi.
